Διαφορετικές προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση της βιολογικής και της γενικότερης οικολογικής κρίσης

 

Η Οικονομία Της Αγοράς και  Η Βιολογική Κρίση.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΥΜΕΝΤΑΚΗΣ

Οι ιδέες και απόψεις των νεοφιλελεύθερων, των σοσιαλφιλελεύθερων, των σοσιαλδημοκρατών, ακόμη και των οικολόγων για την αντιμετώπιση του φαινομένου τόσο της βιολογικής, όσο και της οικολογικής κρίσης, είναι εκ διαμέτρου αντίθετες με τις απόψεις του προτάγματος της Περιεκτικής Δημοκρατίας. Τις χωρίζει ένα αγεφύρωτο χάσμα. Οι θιασώτες της περιεκτικής δημοκρατίας αναζητούν και ερευνούν σε βάθος πέρα από προκαταλήψεις, δόγματα και ιδιοτελή συμφέροντα μειοψηφιών και κοινωνικών τάξεων, τις βασικές αιτίες της πολυδιάστατης κρίσης που ανάγονται στις ίδιες τις δομές του συστήματος που οδηγούν στη συγκέντρωση πολιτικής και οικονομικής εξουσίας στα χέρια μειονοτήτων: την οικονομία της αγοράς και την αντιπροσωπευτική «δημοκρατία». Η Περιεκτική Δημοκρατία δεν αρκείται δηλαδή, ούτε στοχεύει απλώς, στο μετριασμό και ανακούφιση των συμπτωμάτων της οποιασδήποτε κρίσης, όπως κάνει η ρεφορμιστική Αριστερά, οι Οικολόγοι κ.λπ. Στην Περιεκτική Δημοκρατία πιστεύουμε ότι πρέπει βασικά να εξαλειφθούν τόσο οι άμεσες όσο και οι απώτερες αιτίες της βιολογικής αλλά και της γενικότερης οικολογικής κρίσης σαν τμήμα της πολυδιάστατης κρίσης.

Η ρεφορμιστική αριστερά αντίθετα, καθώς και οι σοσιαλφιλελεύθεροι, οι οικολόγοι κ.λπ. πιστεύουν αφελώς ότι τα προβλήματα της βιολογικής και της γενικότερης οικολογικής κρίσης, δεν είναι συστημικά, δεν ανάγονται δηλαδή στο σύστημα της οικονομίας της αγοράς και ότι το μόνο που μας μένει είναι να επιδιώξουμε να επιτύχουμε απλώς τη μείωση και βελτίωση των συμπτωμάτων των κρίσεων μέσα στα πλαίσια του κυρίαρχου συστήματος. Το μόνο που μας μένει, υποστηρίζουν, είναι να πιέζουμε διαρκώς τους πολιτικούς για κάποιες βελτιώσεις των συνθηκών ζωής, ερήμην των αιτίων που παράγουν, αναπαράγουν και διαιωνίζουν την πολυδιάστατη κρίση. Παραβλέποντας, βέβαια, το γεγονός ότι οι επαγγελματίες πολιτικοί είναι φερέφωνα και μαριονέτες των οικονομικά ισχυρών και ότι είναι υποχρεωμένοι για λόγους εγγενείς στην οικονομία της αγοράς να υπηρετούν τυφλά τις επιταγές του συστήματος (ώστε να επιτυγχάνεται η συνεχής «ανάπτυξη» από την οποία εξαρτιέται η απασχόληση και η ίδια η επιβίωση εκατομμυρίων ανθρώπων), άπαξ και το πολιτικό σύστημα της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας είναι αναπόσπαστο μέρος ―το πολιτικό συμπλήρωμα― του κυρίαρχου συστήματος και οι πολιτικοί εξαρτώνται ως ένα σημαντικό βαθμό από τις κυρίαρχες οικονομικά ελίτ, οι οποίες χρηματοδοτούν τις πολυδάπανες εκλογικές τους εκστρατείες και τους προωθούν μέσω των ελεγχόμενων από αυτές ΜΜΕ. Τα μέτρα που λαμβάνουν οι πολιτικοί σε όλους τους τομείς της ατομικής και συλλογικής ζωής, είναι λοιπόν κατά κανόνα συμβατά με τα ευρύτερα συμφέροντα της οικονομίας της αγοράς.

Οι ελάχιστες μεμονωμένες εξαιρέσεις δεν αναιρούν τον κανόνα, αλλά τον επιβεβαιώνουν. Μόνον σε μια κοινωνία περιεκτικής δημοκρατίας θα μπορούσαν να υπάρξουν οι αντικειμενικές και υποκειμενικές συνθήκες και προϋποθέσεις για την πλήρη κάλυψη των βασικών και πολιτιστικών αναγκών των πολλών. Σε μια τέτοια κοινωνία, θα είναι πλήρως διαθέσιμη και προσιτή σε όλους η απαραίτητη γνώση και πληροφόρηση, καθώς και οι δυνατότητες για να υλοποιηθεί η γνώση αυτή, που αφορά στην οργάνωση του τρόπου ζωής των πολλών σε σωστές βιολογικά και οικολογικά βάσεις. Οι άνθρωποι θα πληροφορούνται λεπτομερειακά και αναλυτικά για τον καλύτερο δυνατό τρόπο ικανοποίησης των βασικών τους αναγκών και η κάλυψη των βασικών αναγκών θα είναι πλήρως εφικτή σε μια κοινωνία περιεκτικής δημοκρατίας  άπαξ και θα έχει σε μια τέτοια κοινωνία αποκοπεί πλήρως ο ομφάλιος λώρος που συνδέει την παραγωγή και διανομή αγαθών και υπηρεσιών, με τα συμφέροντα και προνόμια μιας μικρής μειονότητας ισχυρών ελίτ και την φρενήρη κούρσα τους για περισσότερη «ανάπτυξη» και κέρδη. Τότε, θα μπορούσε να πρυτανεύει ως βασικό κριτήριο η ευημερία, η υγεία και ευεξία όλων, και με γνώμονα πάντα την οικολογική και ορθολογική διαχείριση και όχι την κατασπατάληση για κερδοσκοπικούς λόγους των πόρων του πλανήτη. Δεν θα παράγεται τίποτε άλλωστε, που δεν θα είναι φιλικό στο περιβάλλον εφόσον οι πολίτες που θα αποφασίζουν τι, πόσο και πως θα παραχθεί δεν θα έχουν κανένα οικονομικό συμφέρον να διακινδυνεύουν τη ποιότητα ζωής, αν όχι την ίδια τη ζωή τους. Θα παράγονται γενικώς προϊόντα υψηλής ποιότητας με αποκλειστικό στόχο την κάλυψη των βασικών αναγκών των ανθρώπων, όπως θα αποφασίζουν οι δημοκρατικές συνελεύσεις τους και όχι προϊόντα που εξυπηρετούν την απληστία και την άγρια εκμετάλλευση των ανθρώπων και των πόρων, όπως συμβαίνει τώρα στα πλαίσια της οικονομίας της αγοράς. Σε μια κοινωνία περιεκτικής δημοκρατίας δεν θα κυριαρχούν, όπως τώρα, τα διαπλεκόμενα συμφέροντα των επιχειρηματιών, των πολυεθνικών και των επαγγελματιών πολιτικών. Θα αποφεύγονται επιμελώς οι αιτίες που αποδεκατίζουν την πανίδα και χλωρίδα, που καταστρέφουν τα δάση, που υποβαθμίζουν και δηλητηριάζουν τις τροφές, που καταστρέφουν τη στιβάδα του όζοντος, που δημιουργούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, που παράγουν μεταλλαγμένα τρόφιμα και εξευτελίζουν και υποβαθμίζουν τις φυσικές τροφές του ανθρώπου, δημιουργώντας συνεχή διατροφικά σκάνδαλα, για χατίρι των κερδών, που  προκαλούν τη γενική νοσηρότητα στους πληθυσμούς και που υποθηκεύουν το μέλλον των νέων γενεών, οδηγώντας σταδιακά σε βαθιά και μη αντιστρέψιμη βιολογική κρίση.

Άραγε, οι αλλαγές αυτές θα μπορούσαν να συμβούν μέσα στα πλαίσια της οικονομίας της αγοράς, όπως φαντάζονται οι ρεφορμιστές της αριστεράς;  Για σωρεία λόγων, η απάντηση είναι με βεβαιότητα αρνητική. Η άποψη πολλών ότι όλα αυτά που επαγγέλλεται η Περιεκτική Δημοκρατία είναι ανέφικτα και αποτελούν μια ουτοπία (με την αρνητική έννοια του όρου), δεν είναι συμβατή και δεν συμβιβάζεται διόλου με την ως τώρα ιστορία, τους αγώνες του ανθρώπου και με τα θαυμαστά επιτεύγματα του Homo Sapiens στις χιλιετηρίδες της καταγραμμένης ιστορίας του.

Οι άνθρωποι δεν θα παύσουν να οραματίζονται έναν καλύτερο κόσμο, αλλιώτικα θα νιώθουν πνευματικά ακρωτηριασμένοι και πολιτικοοικονομικά ξοφλημένοι. Οι λύσεις, λοιπόν, που προτείνουν για την αντιμετώπιση και άρση της βιολογικής και οικολογικής κρίσης, οι νεοφιλελεύθεροι καθώς και οι σοσιαλδημοκράτες, οι σοσιαλφιλελεύθεροι και οι οικολόγοι πράσινοι, είναι λύσεις ανακουφιστικές, κατασταλτικές των συμπτωμάτων, που δεν αγγίζουν τα ουσιαστικά αίτια των προβλημάτων. Έχουν οι περισσότερες από αυτές μια περιορισμένη αξία σε ένα μεταβατικό στάδιο της κοινωνικής εξέλιξης και όσο κι αν είναι επιθυμητές οι όποιες βελτιώσεις, δεν λύνουν σε καμία περίπτωση τα μεγάλα προβλήματα, απλώς ανακουφίζουν και μετριάζουν η καταστέλλουν τα χειρότερα συμπτώματά της πολυδιάστατης κρίσης.

Απαιτούνται, λοιπόν, γενναίες, ριζοσπαστικές, συστημικές τομές και μέτρα, που είναι αδύνατον να προέλθουν και υλοποιηθούν στα πλαίσια του συστήματος της οικονομίας της αγοράς, της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης και της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας.

Δεν υπάρχει τίποτε στον ορίζοντα που να υπόσχεται και εγγυάται ότι μπορεί να αρχίσει να υποχωρεί η πολυδιάστατη κρίση και ειδικώς η βιολογική κρίση, μέσα στα πλαίσια του κυρίαρχου συστήματος. Αντίθετα, όλα δείχνουν ότι η γενική κρίση και η βιολογική ειδικότερα διαρκώς βαθαίνει και επεκτείνεται. Όσο πιο γρήγορα το εννοήσουν αυτό οι πολλοί και αρχίσουν να λαμβάνουν δραστικά μέτρα, τόσο το καλύτερο για την ανθρωπότητα.

Εάν πραγματικά επιθυμούν οι καλοπροαίρετοι και με κοινό νου άνθρωποι του κόσμου μας, να ζήσουν τα παιδιά τους και οι απόγονοί τους σε έναν καλύτερο, ανθρωπινότερο κόσμο κι όχι σε μια κόλαση φόβου, τρομοκρατίας του κυρίαρχου συστήματος, ανελευθερίας, ανασφάλειας, φτώχειας, ανεργίας, ανέχειας, τρομακτικών ανισοτήτων, μολύνσεων και γενικής υποβάθμισης του περιβάλλοντος, συνεχών διατροφικών σκανδάλων, γενικής νοσηρότητας και πρόωρης θνησιμότητας, κοινωνικών συγκρούσεων, έξαρσης του εγκλήματος διεθνώς και τοπικών πολέμων, οφείλουν να ξυπνήσουν από το λήθαργο και την απάθεια της ιδιώτευσης, της καλοπέρασης και ευζωίας και να κινηθούν δραστήρια, όσο είναι καιρός, παραμερίζοντας συμφέροντα, ιδιοτέλειες, καιροσκοπισμούς, προκαταλήψεις και σκοπιμότητες, καθώς και τα δολώματα και πλασματικά, πρόσκαιρα συνήθως οφέλη του συστήματος, με στόχο να τους ξεγελά, να τους αποκοιμίζει και αποχαυνώνει και να επιχειρήσουν να δράσουν συλλογικά, με συντονισμένο πρόγραμμα μέσα στα πλαίσια ενός μαζικού απελευθερωτικού κινήματος, κάνοντας το καλύτερο που μπορεί ο καθένας, με ύψιστο στόχο τη σταδιακή ανατροπή του κυρίαρχου συστήματος.

Και αυτό θα πρέπει να γίνει προτού φτάσει το κακό στο απροχώρητο. Προτού δηλαδή δημιουργηθούν αφόρητες και μη αναστρέψιμες καταστάσεις στη ζωή των πολλών, στην κοινωνία, στο περιβάλλον και στη βιολογική υπόσταση του ανθρώπου. Εάν δεν επιδιώξουν οι άνθρωποι, με συλλογική δράση, την ανατροπή του κυρίαρχου συστήματος, θα αποδειχθούν κατώτεροι των περιστάσεων και δεν θα πρέπει να μεμφθούν παρά τον εαυτό τους. Θα χάσουν έτσι τη μεγάλη ευκαιρία να δημιουργήσουν έναν ανθρώπινο κόσμο για όλους.

Έχουμε, ωστόσο, βάσιμες ελπίδες ότι θα υπάρξει σε ένα προβλέψιμο μέλλον η σύνεση, η ωριμότητα, η συνειδητοποίηση του χρέους και η αποφασιστικότητα για τις αναγκαίες ριζικές αλλαγές και αναμορφώσεις.

Περισσότερα στην Πηγή