ΤΕΜ: Το εναλλακτικό νόμισμα της Μαγνησίας

---

Θέλεις να επισκευάσεις το αυτοκίνητό σου. Δεν έχεις όμως τα χρήματα. Αν για πολλούς αυτό σημαίνει ότι θα μείνουν χωρίς μεταφορικό μέσο στην αλληλέγγυα οικονομία η λύση μπορεί να βρεθεί με την ανταλλαγή προϊόντων ή υπηρεσιών. «Μου φτιάχνεις το αυτοκίνητο μου, σου συμπληρώνω τη φορολογική σου δήλωση», είναι η απλοϊκή έκφραση μιας αντίστοιχης συναλλαγής, που εμπεριέχει όμως μέσα της την έννοια της συμμετοχής, της ισονομίας, της αλληλεγγύης και της διαφάνειας.
Σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες συναντώνται οργανωμένα δίκτυα στα οποία αυτές οι συναλλαγές είναι τρόπος ζωής για τα μέλη.Οι ανταλλαγές προϊόντων και υπηρεσιών αποτιμώνται όχι στο εθνικό νόμισμα αλλά σε ένα εναλλακτικό νόμισμα, σε μια εικονική μονάδα. Οι ανάλογες εμπειρίες αλλά και οι κοινωνικές ανησυχίες μιας ομάδας φίλων από το Βόλο, οδήγησαν στηδημιουργία τουΔικτύου Ανταλλαγών και Αλληλεγγύης Μαγνησίας.
Ένα Δίκτυο που είναι βασισμένο στις αρχές της ισότητας, ισοτιμίας, συμμετοχής και αλληλεγγύης και που στηρίζεται στις ανοιχτές και διαφανείς διαδικασίες για να ικανοποιήσει τις ανάγκες των μελών του αλλά και να συσφίξει τους δεσμούς της κοινωνικής αλληλεγγύης στους κατοίκους της περιοχής.Αυτές οι αρχές διαπερνούν και τη συζήτησή μας με το Χρήστο Παπαϊωάννου, μηχανολόγο που σπούδασε στην Αγγλία και μετέχει από την αρχή σε αυτή την πρωτοβουλία. Τονίζει δε ότι «Θέλουμε να περάσουμε το μήνυμα ότι μέσα από το Δίκτυο μπορούμε να διαμορφώσουμε καλύτερες σχέσεις με τους συνανθρώπους μας και να προσφέρουμε στην τοπική κοινωνία.»

συνέντευξη στις Τζούλη Ν.Καλημέρη και Τζένη Παπαγεωργίου

Πότε και πώς ξεκίνησε η ιδέα, από ποιους;
Η ιδέα ξεκίνησε πέρυσι την άνοιξη, από μια ομάδα φίλων, μια κοινή παρέα 5 - 6 ανθρώπων. Ήμασταν εξοικειωμένοι με την ιδέα των ανταλλακτικών δικτύων και τη συζητούσαμε μεταξύ μας. Εγώ σπούδασα στην Αγγλία και γνώριζα τα δίκτυα LETS που λειτουργούν εκεί και την αποδοχή που γνωρίζουν. Ένα μέλος της ομάδας είναι κοινωνιολόγος, ο Γιάννης Γρηγορίου, και ο τομέας της Κοινωνικής Οικονομίας εντάσσεται μέσα στα επιστημονικά ενδιαφέροντά του. Ένα άλλο μέλος, ο Αλέκος Κουτσελίνης, είναι πρόεδρος στην Ένωση Καταναλωτών και αναζητούσε μια διέξοδο από τα καταναλωτικά πρότυπα που επικρατούν, μια πιο κοινωνικά ευαισθητοποιημένη επιλογή. Ένα άλλο μέλος μας, δουλεύει στις κοινωνικές υπηρεσίες του Δήμου Βόλου. Έτσι από τις μεταξύ μας συζητήσεις πήρε σάρκα και οστά η ιδέα του Δικτύου Ανταλλαγών και Αλληλεγγύης Μαγνησίας.
Πόσο δύσκολο ήταν να περάσετε από τη θεωρία στην πράξη και να γίνει πραγματικότητα το Δίκτυο;
Στο πρώτο μας βήμα δεν συναντήσαμε ιδιαίτερες δυσκολίες, καθώς το πρόγραμμα software που χρειαζόμαστε για το Δίκτυο, είναι ανοικτού κώδικα και υπάρχει ελεύθερο στο Διαδίκτυο. Δημιουργήθηκε και διανέμεται στα πλαίσια του κινήματος του Ανοικτού και Ελεύθερου λογισμικού (Open Source), το μεγαλύτερο ίσως εγχείρημα αλληλέγγυας οικονομίας. Εμείς προχωρήσαμε στις αναγκαίες για τη δική μας πρωτοβουλία παραμετροποιήσεις.
Στη συνέχεια στις εβδομαδιαίες συναντήσεις μας εστιάσαμε στο οργανωτικό κομμάτι. Ο μηχανισμός είναι γνωστός σε αρκετές χώρες και ήδη υπήρχε και ανάλογη δραστηριότητα στην Ελλάδα. Σας αναφέρω για παράδειγμα τον Οβολό στην Πάτρα.
Το χαρακτηριστικό μιας τέτοιας πρωτοβουλίας είναι ότι απευθύνεται στην τοπική κοινωνία, στην προσέγγιση των πολιτών της, με στόχο τη δημιουργία δεσμών αλληλεγγύης, μέσω της συμμετοχής τους στο Δίκτυο Ανταλλαγών. Επιπλέον, ο τοπικός χαρακτήρας βοηθάει και στην προστασία του περιβάλλοντος, καθώς τα προϊόντα που προέρχονται από την περιοχή, δε μεταφέρονται μακριά αλλά χρησιμοποιούνται από τους κατοίκους της.
Ποια προβλήματα αντιμετωπίσατε και πώς τα χειριστήκατε;
Στην αρχή τα πρώτα προβλήματα ήταν κυρίως τεχνικής φύσης, όπως πώς θα γίνεται η συναλλαγή, πώς θα καταγράφεται κλπ. Στη πορεία το ενδιαφέρον μας στράφηκε στο πώς θα εμπλουτίσουμε τις ειδικότητες που προσφέρονται, πώς θα αυξήσουμε τα μέλη μας, πώς θα κάνουμε το Δίκτυο πιο εύχρηστο και πιο χρήσιμο.
Όταν ακούει κανείς την ιδέα για πρώτη φορά τη βρίσκει ενδιαφέρουσα. Θα πρέπει όμως να κατανοήσει ότι ζητείται και από την πλευρά του μια προσπάθεια, να καταγράψει τις ανάγκες του αλλά και το τι μπορεί να προσφέρει, να γράψει την αγγελία του και να διαβάσει τις αγγελίες των άλλων.Δεν είναι λογιστικό σύστημα αλλά μια προσπάθεια να ενισχυθούν οι κοινωνικοί δεσμοί και η αλληλεγγύη μέσω της προσωπικής επαφής.
Ήταν ώριμη η κοινωνία του Βόλου - της Μαγνησίας να δεχθεί αυτήν την κίνηση;
Υπήρξε από την αρχή μια θετική ανταπόκριση από την τοπική κοινωνία. Υπήρξε και παρουσίαση από τον τοπικό τύπο και την τηλεόραση που βοήθησε στην εξάπλωση της ιδέας.
Θα μπορούσατε να μου περιγράψετε πώς γίνεται μια συνηθισμένη συναλλαγή μέσα στο δίκτυο από την αρχή ως το τέλος;
Πρώτα πρέπει να γίνει κανείς μέλος. Είναι μια απλή διαδικασία για να εγγραφεί, καθώς φτιάχνει το προφίλ του, απαντώντας σε λίγες απλές ερωτήσεις, όπως όνομα, τηλέφωνο,διευθυνση κατοικίας κλπ. Ως μέλος έχει πρόσβαση στο Διαδικτυακό πρόγραμμα και μπορεί να καταχωρεί την αγγελία του προσφέροντας ή ζητώντας μια υπηρεσία ή ένα αγαθό, ενώ μπορεί και να κοιτάει και τις αγγελίες των άλλων.Υπάρχουν κάποιοι βασικοί κανόνες που διέπουν τις συναλλαγές, όπως να μην αφορούν παράνομες δραστηριότητες, να μην καταπατούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και να μην έχουν ρατσιστικό ή σεξιστικό περιεχόμενο.
Εφόσον δύο μέλη συμφωνούν στην ανταλλαγή, συμφωνούν και στο τίμημα που εκφράζεται σε ΤΕΜ (Τοπική Εναλλακτική Μονάδα).Στη συνέχεια στο λογαριασμό του παραλήπτη αφαιρούνται οι μονάδες, οι οποίες προστίθενται στο λογαριασμό αυτού που παρέχει το προϊόν ή την υπηρεσία.
Κάθε μέλος έχει ένα κατώτατο πιστωτικό όριο 300 μονάδων, το οποίο δε μπορεί να ξεπεράσει, καθώς ο στόχος δεν είναι η συσσώρευση μονάδων αλλά η ροή του, η δυναμικότητα και η ζωντάνια.
Με πόσα μέλη ξεκινήσατε και πόσα μέλη αριθμείτε σήμερα;
Υπάρχει μια σταθερά αυξητική πορεία.Από τα μέλη της αρχικής ομάδας που ξεκινήσαμε σήμερα αριθμούμε 300 μέλη. Δεν είναι όλα πλήρως ενεργοποιημένα αλλά δυνητικά μπορούν να συμμετέχουν.
Θέλει δημιουργικότητα και φαντασία για να κερδίζεις σιγά –σιγά το ενδιαφέρον, σε μια προσπάθεια που στοχεύει να δημιουργήσει διαφορετικές σχέσεις και αποτελέσματα από ότι η κλασική οικονομία. Η συμμετοχή είναι απαραίτητο στοιχείο.
Η οικονομική συγκυρία βοηθάει σε ένα βαθμό, γιατί φέρνει σε εμάς μέλη που καλύπτουν κάποιες από τις ανάγκες τους με αυτό τον τρόπο. Εμείς όμως δεν θέλουμε να βασίσουμε την προσπάθειά μόνο σε αυτό το επίπεδο αλλά να περάσουμε το μήνυμα ότι μέσα από το Δίκτυο μπορούμε να διαμορφώσουμε καλύτερες σχέσεις με τους συνανθρώπους μας και να προσφέρουμε στην τοπική κοινωνία.


Ποιο είναι το προφίλ των μελών του Δικτύου;
Διαφέρει. Έχουμε μέλη που έχουν υιοθετήσει έναν πιο εναλλακτικό τρόπο ζωής, ευαισθητοποιημένους πολίτες, ανθρώπους που επιθυμούν να καλύψουν τις ανάγκες τους σε μια περίοδο που το εισόδημά τους περιορίζεται αλλά και ανθρώπους που ασκούν επαγγέλματα που αποδίδουν οικονομικά και θέλουν να βοηθήσουν τους συνανθρώπους τους. Για παράδειγμα αναφέρω μία δικηγόρο που παρέχει νομικές συμβουλές και προσφέρει τις μονάδες της σε άλλα μέλη του δικτύου.

Το σύστημα που δημιουργήσατε λειτουργεί ικανοποιητικά και αν όχι ποια θεωρείτε σήμερα ότι είναι τα μειονεκτήματα του;

Το Δίκτυο είναι μια Διαδικτυακή πλατφόρμα. Αυτό είναι πλεονέκτημα και μειονέκτημα. Το μέλος μας μπορεί να γράψει την αγγελία από το σπίτι του, να διαβάσει τις αγγελίες των άλλων, να καταγραφεί η συναλλαγή του χωρίς να απομακρυνθεί από τον υπολογιστή του. Η πρόσβαση δηλαδή είναι εύκολη, δεν χρειαζόμαστε μεγάλους χώρους και πολλούς ανθρώπους να το τρέχουν.
Από την άλλη όμως το Διαδίκτυο είναι και απρόσωπο. Επιπλέον πολλοί ακόμα δεν είναι εξοικειωμένοι με την τεχνολογία, με αποτέλεσμα να περιορίζεται το εύρος των ηλικιών και του μορφωτικού επιπέδου των μελών μας.
Είναι ζήτημα υποδομής και για να ξεπεράσουμε αυτά τα προβλήματα και να αυξήσουμε τη συμμετοχή οργανώνουμε ανοιχτές αγορές - μέχρι τώρα έχουν γίνει 3 –, όπου γίνεται ανταλλακτικό παζάρι και παράλληλα βρισκόμαστε και εμείς με υπολογιστές που βοηθάμε όλους όσοι έχουν πρόβλημα πρόσβασης.Προς το παρόν μας έχει παραχωρηθεί ένας χώρος αλλά είμαστε στην αναζήτηση ενός μεγαλύτερου χώρου.
Θα μπορούσε ένα άτομο ή μία κοινότητα να ζήσει αποκλειστικά με μέσο συναλλαγής την ΤΕΜ στις μέρες μας;
Υπάρχουν βασικές ανάγκες, όπως είναι τα καύσιμα, τα φάρμακα, οι λογαριασμοί που δεν μπορούν να καλυφθούν, όπως καταλαβαίνετε με την ΤΕΜ.
Αν όμως κάποιος επιθυμεί να ζήσει έχοντας ως στόχο την ελάχιστη ή καμία εξάρτηση από τα χρήματα, μπορεί να αντλήσει παραδείγματα από κάποιους ανθρώπους που το έχουν πετύχει στη Γερμανία ή στη Μεγ. Βρετανία. Φυσικά θα πρέπει να υιοθετήσουν έναν τρόπο ζωής τελείως διαφορετικό από αυτόν που επικρατεί και έχουν συνηθίσει. Είναι μεγάλο βήμα που απαιτεί διαφορετική κοσμοαντίληψη και φιλοσοφία. Ποια είναι η προοπτική και ο στόχος σας;
Θέλουμε το Δίκτυο να προχωρήσει. Έχουμε αρκετό δρόμο να διανύσουμε, για να είναι αποδοτική η προσπάθειά μας και να παράγει έργο για την κοινωνία μας και τα μέλη. Είναι μια κοινωνική δομή που τώρα στήνεται και θέλουμε και ο κόσμος να την αντιληφθεί ως τέτοια, πέρα από τα όποια οικονομικά προβλήματά αντιμετωπίζει και τη δυνατότητα να καλύψει κάποιες ανάγκες του μέσω του δικτύου.
Στη συνέχεια θέλουμε να δούμε κι άλλες ανάλογες πρωτοβουλίες και σε άλλες ελληνικές πόλεις για να συνεργαστούμε μαζί τους. Αναφέρομαι στη συνεργασία, γιατί δεν επιθυμούμε τη δημιουργία ενός Πανελλαδικού Δικτύου αλλά τη συνεργασία ανάμεσα σε αυτόνομα δίκτυα.

Ποιος είναι ο λόγος;
Η δομή είναι αποκεντρωμένη, οι σχέσεις δεν είναι απρόσωπες, καθώς τα μέλη προέρχονται από την ίδια πόλη, οι εξουσίες δεν εντάσσονται σε ένα κέντρο αλλά στα επιμέρους δίκτυα και επιτυγχάνεται μεγαλύτερη διαφάνεια, που είναι βασικό στοιχείο για τις συναλλαγές και τη καλή λειτουργία.
Από την άλλη η συνεργασία επιτρέπει την ανταλλαγή απόψεων, ιδεών, τη βοήθεια και επιτρέπει στα μέλη ενός δικτύου να χρησιμοποιήσουν ένα άλλο δίκτυο σε περίπτωση που επισκεφθούν ή διαμείνουν σε μια άλλη πόλη.

Ξέρετε αν σε άλλες πόλεις στην Ελλάδα έχουν ακολουθήσει το παράδειγμά σας ή κάτι ανάλογο;
Γνωρίζω ότι υπάρχει ένα αντίστοιχο δίκτυο στην Κατερίνη, σας είπα για τον Οβολό στην Πάτρα,στην Αθήνα υπάρχει το ΑΤΙ, ένα δίκτυο Ανταλλαγών, γίνονται οι διεργασίες για την τράπεζα Χρόνου αλλά και σε άλλες περιοχές έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον και επικοινωνούν μαζί μας. Έχουν έλθει σε επαφή μαζί μας και μας ζητούν να μοιραστούμε μαζί τους την τεχνογνωσία μας από το Καρπενήσι,τη Δράμα, τη Μυτιλήνη,τη Λήμνο, τη Κέρκυρα,τη Καλαμάτα, τα Ιωάννινα, τη Λαμία και την Κρήτη. Πρέπει να σας πω ότι συνήθως είναι ο κόσμος που μετείχε στις γενικές συνελεύσεις του κινήματος των Πλατειών.
in.gr

Πηγή