ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ

Η ανακύκλωση είναι η πιο παλιά μέθοδος της ανθρώπινης κοινωνίας για να εξοικονομεί πόρους και ενέργεια και να μην επιβαρύνει το περιβάλλον. Μέχρι πριν λίγες δεκαετίες — πριν δηλαδή τρελαθούν οι ανθρώπινες κοινωνίες από τη σπατάλη, τον δανεικό “πλούτο”, τη ματαιόδοξη επίδειξη και την υπερκατανάλωση, πριν η χωματερή γίνει το κυρίαρχο σύμβολο του “πολιτισμού” μας — ήταν κανόνας, ανάγκη και τιμή για κάθε νοικοκυριό να διασώζει ό,τι πράγμα ή υλικό πάλιωνε, να το μεταποιεί, να το επισκευάζει, να το ανακυκλώνει, να το ξαναχρησιμοποιεί, πολλές φορές με εντελώς νέα μορφή. Παραδείγματος χάρη, οι παλιότεροι σίγουρα θυμούνται τις γυναίκες του σπιτιού τους — εκείνες τις χρυσοχέρες μαστόρισσες της οικοκυρικής — να κόβουν με το ψαλίδι τα παλιά ρούχα και να υφαίνουν στον αργαλειό τις πολύχρωμες λωρίδες για να φτιάξουν καλαίσθητες κουρελούδες και στρωσίδια. Κι αυτό ήταν ένα μόνο παράδειγμα οικιακής ανακύκλωσης.
Οπωσδήποτε από τότε τα πράγματα έχουν αλλάξει, η μπίζνα έχει μπει παντού στη ζωή μας και δυό-τρεις γενιές ανθρώπων έχουν ανατραφεί ως καταναλωτές, που αγοράζουν, αγοράζουν, αγοράζουν και πετάνε, πετάνε, πετάνε — χωρίς σκέψη για το αύριο, χωρίς συναίσθηση της ευθύνης τους απέναντι στις επόμενες γενιές. Τώρα που η οικονομική κρίση έχει πια εγκατασταθεί στην καθημερινότητά μας, κουβαλώντας μαζί της στερήσεις, πείνα, αδικία και ανελευθερία, είναι μάλλον καιρός να ξαναπιάσουμε απ’ την αρχή εκείνη την παλιά αφήγηση της φειδωλής κοινωνίας του παππού και της γιαγιάς μας και να αρχίσουμε, μεταξύ άλλων, να ανακυκλώνουμε, να ξαναχρησιμοποιούμε και να επισκευάζουμε τα παλιά πράγματα και υλικά. “Ανάγκα και θεοί πείθονται”.
Φυσικά, αυτή τη φορά δεν θα μας υποκινούν επιπόλαιες μόδες ανακύκλωσης που προωθούνται από γυαλιστερά περιοδικά και μεσημεριανάδικες εκπομπές ή καμπάνιες δημοσίων σχέσεων από υποψηφίους δημάρχους ή τηλεοπτικούς σταθμούς. Αυτή τη φορά αυτό που θα μας υποκινεί είναι η αδήριτη ανάγκη της ανέχειας, το φάσμα της καταρρέουσας οικονομίας, το τέλος του καταναλωτισμού για τους περισσοτέρους από εμάς. Είναι το νέο, άγριο μοντέλο ανακύκλωσης, η ωμή πραγματικότητα των νεαρών μεταναστών που ψάχνουν φοβισμένοι στα σκουπίδια μας σέρνοντας πίσω τους ένα κλεμμένο καροτσάκι σουπερμάρκετ, μήπως και βρουν λίγο σύρμα, κάνα σκουριασμένο κομμάτι μέταλλο, ίσως και λίγο χαρτί.
Οι κάδοι ανακύκλωσης των δήμων έχουν πια εξαφανιστεί μέσα στη γενική μιζέρια και κατάρρευση των κρατικών και κοινωνικών μας υποδομών. Το ίδιο και οι δημοτικοδίαιτες μπίζνες συλλογής πλαστικού, χαρτιού και γυαλιού — αν όχι όλες, πάντως λιγοστεύουν καθημερινά. Κι όμως, όσο η συλλογική προσπάθεια ανακύκλωσης εξαφανίζεται, τόσο η κοινωνία βρίσκει δρόμους κάτι να περισώσει, κάτι να κάνει, κάτι να ανακυκλώσει — και μέσα απ’ αυτό να βγάλουν και ένα μικρό εισόδημα κάποιοι άνθρωποι. Τα επισκευαστήρια ρούχων πολλαπλασιάζονται σαν μανιτάρια, τα στοκάδικα ανοίγουν σε κάθε γειτονιά, οι τσιγγάνοι και οι μετανάστες έχουν λύσει δυναμικά (και αιματηρά μερικές φορές) το πρόβλημα της ανακύκλωσης των μετάλλων, πρωτοβουλίες αλληλεγγύης σε διάφορες γειτονιές και πόλεις οργανώνουν παζάρια ανταλλαγών… Κάτι πάει να γίνει. Ίσως μέσα απ’ όλα αυτά να καταφέρουμε να βρούμε και τρόπους ανακύκλωσης, αυτάρκειας και αυτονομίας μέσα στο νοικοκυριό, να ανακαλύψουμε ένα νέο ήθος, μια νέα και αναγκαία συνειδητοποίηση για τα πράγματα και τις σχέσεις μας με τους άλλους. Ίσως…
Αυτές οι σκέψεις έγιναν με αφορμή ένα άρθρο που δημοσιεύουμε σήμερα: Πώς ανακυκλώνεται το χαρτί. Δείτε το σαν μια μικρή συμβολή προς την ανακάλυψη αυτής της νέας, και αναγκαίας, συνειδητοποίησης.

Πηγή